Wszystko, co żyje, powstaje z jaja. Omne vivum ex ovo

Wielkanocne jajo  króluje na wielkanocnym stole, jest symbolem życia i odrodzenia. Tradycja pisanek i dzielenia się święconym jajkiem sięga daleko w przeszłość. Już starożytni Persowie wiosną darowali swoim bliskim czerwono barwione jaja. Zwyczaj ten przyjęli od nich Grecy i Rzymianie. Czerwone pisanki mają ponoć moc magiczną i odpędzają złe uroki, są symbolem serca i miłości. Przez wieki jajko uważano za siłę, za symbol wszelkiego początku, wiosny, gniazda, a tym samym domu i poczucia bezpieczeństwa, choć jednocześnie symbolizowało niewolę i więzienie. Wkładano je nawet do grobów. Służyło też za „kamień węgielny” przy budowie miast czy budowli (Kościół Mariacki).

Wielkanocne pisanki. Zwyczaj malowania jajek jest jednym z najstarszych zwyczajów wielkanocnych. W Polsce jego ślady znaleziono w X w. W przeszłości malowaniem jaj zajmowały się wyłącznie kobiety. Jedynym warunkiem była ich niewinność. Takie kobiety zamykały się w pomieszczeniu i malowały jajeczka. Do tego pomieszczenia mężczyzna nie miał prawa nawet zajrzeć, bo mógł „rzucić urok” a gdy celowo lub przypadkiem zajrzał to kobiety natychmiast go wypędzały i rzucały za siebie odrobinę soli, odwracając ewentualny urok rzucony przez intruza. Malowane na pisankach wzory miały odstraszać zło lub też zapowiadać wszelką pomyślność. Dawniej pisanki malowano w naturalnych barwnikach. Barwy pisanek miały również swoja symbolikę: kolor czarny symbolizuje wieczną pamięć, niebieski i fioletowy oznacza koniec żałoby wielkopostnej ale również i zdrowie, żółty symbolizuje młodość, gościnność, szczęście, kolor różowy radość ze zmartwychwstania Chrystusa , zielony to symbol rodzącego się życia i nadchodzącej wiosny, pomarańczowy lub brązowy symbolizuje wytrzymałość i siłę a czerwone pisanki to przelana krew Chrystusa za grzechy, szczęście i nadzieję. Kruszonki (kraszanki, malowanki, byczki, ałunki, hałunki) to jajka w jednym kolorze, bez wzoru a pisanki (piski) – jajka pomalowane gładko na jeden kolor lub kilka z białym wzorem. Z pisankami związane były również wróżby. Panna dawała pisankę czerwoną kawalerowi bliskiemu sercu, zaś żółtą, a nawet jajko surowe temu, który był natrętny. Gdy zakochani wzajemnie obdarowywali się pisankami zapowiadało im to udany związek i potomstwo. Gdy chłopiec chciał pocałować pannę,  mógł to zrobić bezkarnie wręczając jej pisankę w wielkanocną niedzielę. Gdy panna chciała rozbudzić w kawalerze płomienne uczucia, pocierała ciało jajkiem pomalowanym na czerwono (tę część, którą chciała go oczarować pocierała najmocniej). Po tej czynności tłukła jajko i przelewała z jednej połówki do drugiej nad brzozowym krzyżem ułożonym z patyczków. Następnie skorupkę należało utrzeć na proszek i dodać chłopcu do potrawy. Pisanki były również rekwizytem w wielkanocnych zabawach. Wręczano je też chłopcom, gdy chodzili „po dyngusie”. Ofiarowywano je najbliższym w dowód sympatii i serdecznych uczuć. Specjalnie dla dziewcząt : jeżeli w Wielką Sobotę obmyjecie twarz w wodzie, w której gotowały się jajka na święconkę, to znikną piegi i inne mankamenty urody!)))

Opracowała Jagoda Anders

Stanisław Karpionok
Absolwent KUL, zawodowy tłumacz na rosyjski, członek redakcji GP. Сzłonek Związku Tłumaczy Rosji.

Więcej od tego autora

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Powiązane

Podcast "Z Polską na Ty"spot_img

Ostatnie wpisy

Rok 2022 – rok polskiego romantyzmu

Romantyzm to szeroki nurt w kulturze, który dał nazwę epoce w historii sztuki i historii literatury trwającej od lat 90. XVIII wieku do lat...

BABCIU, DZIADKU, coś wam dam

BABCIU, DZIADKU, coś wam damJedno serce które mam.A w tym sercu same róże,ŻYJCIE NAM STO LAT, a nawet dłużej!21 i 22 stycznia w Polsce...

Bez względu na porę roku

"Bez względu na porę roku, dnia i stan pogody – stawię się w oznaczonym miejscu i godzinie i udam się w góry celem niesienia pomocy...

Chcesz być na bieżąco?

Zapisz się na newsletter Gazety Petersburskiej