Święta Wielkanocne to najstarsze i najważniejsze święta chrześcijańskie. Obchodzone są na pamiątkę śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, początkowo w dniu żydowskiej Paschy, a od soboru w Nicei w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca.
Punktem kulminacyjnym Świąt Wielkanocnych jest Triduum Paschalne rozpoczynające się Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek, a kończące w Wielką Niedzielę, czyli Niedzielę Zmartwychwstania. Wielkanoc wieńczy okres Wielkiego Postu i poprzedzający ją Wielki Tydzień. Jest czasem radości i symbolizuje ją biały kolor szat liturgicznych.

Obchody religijne Wielkanocy rozpoczyna odbywająca się wczesnym rankiem procesja i msza, w Kościele katolickim zwana rezurekcją, w prawosławnym – jutrznią. W tym dniu spożywa się uroczyste śniadanie w gronie rodzinnym, poprzedzone składaniem sobie życzeń. Zwyczaj dzielenia się jajkiem przy wielkanocnym stole ma wiele wspólnego z wigilijnym opłatkiem. Tego dnia jajko spełnia rolę podarunku, który niesie ze sobą życzenie pomnażania sił witalnych. Do Polski zwyczaj ten przywędrował najpewniej z Niemiec, jednak korzenie tej tradycji sięgają Grecji i związanego z nią Kościoła wschodniego. Jedna z przypowieści głosi, że Maria Magdalena, po zmartwychwstaniu Jezusa wróciła do domu, gdzie spostrzegła, że wszystkie jajka przefarbowały się na czerwono. Od tego wydarzenia, kolor ten stał się majestatycznym symbolem Zmartwychwstania, jajko natomiast stało się jednym z ważniejszych symboli wielkanocnych.
Z Wielkanocą wiążą się liczne religijne i ludowe obrzędy: święcenie pokarmów, pisanki, śmigus-dyngus. Święta wielkanocne związane są z bogatą, wielowiekową tradycją. Początki obrzędu święcenia pokarmów sięgają bowiem VII w., zaś w Polsce znane są od wieku XIV. Mimo, że zawartość koszyka różni się nieco w zależności od rejonu Polski, nie powinno w nim zabraknąć następujących pokarmów i symboli: baranka – symbolu zwycięstwa życia nad śmiercią, jajka – znaku odradzającego się życia, chleba – symbolu ciała Chrystusa, dobrobytu i pomyślności, wędliny – symbol dostatku (a poświęcona przynosi zdrowie i płodność), chrzanu- symbolu siły (włożony do koszyczka miał wspomagać magiczną siłą święconych pokarmów), soli – symbolu prawdy, oczyszczenia, odstraszającej wszelkie zło i ciasta a zwłaszcza własnoręcznie wykonana wielkanocna baba, która jest symbolem doskonałości i wszelkich umiejętności.
W Wielką Niedzielę, po rezurekcji zasiada się do świątecznego śniadania. Najpierw dzielimy się jajeczkiem ze „święconki”. Na stole też nie może zabraknąć baby wielkanocnej i dziada, – czyli mazurka. Symbolami Wielkiej Nocy są nie tylko jajka ale i zajączek i baranek. Symbolika jajka w wielu kulturach odbierana jest tak samo. Większość przekazów postrzega jajko jako twór tożsamy ze światem, słońcem, płodnością. Już w czasach starożytnych jajko urosło do rangi tajemnicy życia, którą otaczano kultem i odbierane było jako rekwizyt wiedźm, znachorów i szamanów. Przez wieki traktowano je jako obiekt magiczny, który miał chronić, sprowadzać zdrowie i powodzenie. Zajączek, ten sympatyczny futrzak pojawił się już w Biblii, jednak połączenie zająca z pisanką nastąpiło pod koniec XVII wieku. Wizerunek wielkanocnego zająca rozpowszechnił się w XVIII w. dzięki kartom pocztowym na których umieszczano go jako symbol nadejścia wiosny. A baranek stał się symbolem ukrzyżowanego Jezusa. Z kolei paschał to wielkanocna świeca, na której przymocowany jest krzyż z wosku. U góry krzyża jest litera alfa, zaś po przeciwnej stronie, na dole – omega. Na czterech polach wokół krzyża umieszczony jest rok, w którym odbywa się święto. Na wszystkich końcach krzyża znajdują się czerwone gwoździe przypominające o ranie w jego boku przypomina piąty gwóźdź umieszczony na przecięciu ramion krzyża.
Stara ludowa prawda głosi, że co kraj to obyczaj. W piątek Czesi kupują baranki z biszkoptowego ciasta i malują pisanki, symbolem świąt na wyspach jest zając, jest to pozostałość po tradycji polowania na zające, którą rozpoczynano właśnie w czasie Wielkanocy. W niedzielę wielkanocną niemieccy rodzice chowają pomalowane jaja, zajączki z czekolady oraz inne słodycze, a dzieci szukają ich w mieszkaniu lub ogrodzie. Rosjanie święcą jajka a także wielkanocne baby i paschę, czyli potrawę z białego sera, utartego z masłem, żółtkami i bakaliami.

W nocy z Wielkiej Soboty na Niedzielę Wielkanocną odbywają się nabożeństwa połączone z uroczystą procesją wokół świątyni. Msza trwa kilka godzin. Niedziela zaczyna się od radosnego bicia dzwonów, zwiastujących zmartwychwstanie Chrystusa. Prawosławni pozdrowiają się słowami „Christos woskresie” (Chrystus zmartwychwstał) i trzykrotnie całują w policzek. Tego dnia Rosjanie obdarowują się również kolorowymi pisankami, i drobnymi prezentami mającymi sprzyjać szczęściu. A w Skandynawii panuje zwyczaj przebierania się za Påskkäringar czyli „wielkanocne wiedźmy”.
Opracowała Jagoda Anders
Aby Święta Wielkiej Nocy były wzorem duchowego wzbogacenia i umocnienia dającego radość, pokój i nadzieję. Wszelkiej pomyślności z serca życzy
Redakcja Gazety Petersburskiej