Pierwszy w Rosji pomnik błogosławionego Jana Pawła II został w piątek odsłonięty w Moskwie. Wykonany z brązu monument przedstawiający polskiego papieża stanął w atrium Wszechrosyjskiej Państwowej Biblioteki Literatury Obcej, w centrum stolicy Rosji.
Jego autorami są: ukraiński rzeźbiarz Ołeksandr Wasiakin oraz rosyjscy rzeźbiarze – Ilja i Nikita Fioklinowie. Przedstawia naturalnych rozmiarów postać siedzącego Jana Pawła II z otwartą książką na kolanach.
Ustawiono go wśród pomników i popiersi najwybitniejszych umysłów świata, m.in. Leonarda da Vinci, Niccolo Machiavellego, Heinricha Heinego, Charlesa Dickensa, Abrahama Lincolna, Mahatmy Gandhiego i Jamesa Joyce’a. Panteon ten tworzony jest od 1994 roku.
Monument został odlany w moskiewskiej firmie związanej z Fundacją Artistika. Ma ponad 1,8 metra wysokości i waży dwie tony. Stanął na granitowym postumencie. Pomysłodawcami wzniesienia w stolicy Rosji pomnika Jana Pawła II są Jekatierina Gienijewa, dyrektor Wszechrosyjskiej Państwowej Biblioteki Literatury Obcej oraz Grigorij Amnuel, dyrektor Otwartego Klubu "Dialog Międzynarodowy", rosyjskiej organizacji pozarządowej.
"Zawsze pamiętamy o niespełnionym marzeniu Jana Pawła II, żeby przyjechać do Rosji" – mówi Amnuel. "Środowiska związane z Dialogiem Międzynarodowym od kilku lat nosiły się z pomysłem uhonorowania polskiego papieża. Od kiedy do sprawy włączyła się Jekatierina Gienijewa, prace nabrały tempa" – dodaje. W budowę pomnika zaangażowało się wiele postaci polskiej polityki i gospodarki, m.in. były minister spraw zagranicznych Adam D. Rotfeld i były ambasador RP w Federacji Rosyjskiej Jerzy Bahr.
Projekt udało się zrealizować dzięki zebranym przez Fundację Semper Polonia darowiznom Fundacji Polska Miedź, Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych "Przyjaźń", Systemu Gazociągów Tranzytowych EuRoPol Gaz, TAURON-u Polska, Energii SA i ZELINO Ltd. Część środków zebrano w Rosji.
Uroczystość odsłonięcia monumentu uświetniła prezentacja fragmentów utworów Jana Pawła II w wykonaniu Olgierda Łukaszewicza i artystów rosyjskich. Odtworzono też "Chaconne in memoria del Giovanni Paolo II" Krzysztofa Pendereckiego i "Te Deum" Łarisy Krytskiej. W ceremonii wzięli udział m.in. wicemarszałek Senatu Marek Ziółkowski oraz Krzysztof Penderecki z małżonką.
Według rzecznika Konferencji Episkopatu Polski ks. Józefa Klocha, odsłonięcie pierwszego pomnika bł. Jana Pawła II w Moskwie "to coś ważnego dla nas Polaków, dla chrześcijan".
"To było marzenie Jana Pawła II, żeby pojechać do Moskwy. Nie był tam osobiście, ale będzie w sposób wirtualny. To jest coś ważnego także dla nas Polaków, dla chrześcijan, dla ludzi dobrej woli. W Rosji był wielce cenioną postacią" – powiedział ks. Kloch podczas konferencji prasowej w Przemyślu.
W maju we Wszechrosyjskiej Państwowej Bibliotece Literatury Obcej odbył się już wieczór wspomnień poświęcony polskiemu papieżowi, zatytułowany: "Błogosławiony Jan Paweł II – Myśliciel, Poeta i Nauczyciel".
Jan Paweł II bardzo kochał Rosję i z uwagą przyglądał się temu, co się w niej działo. Wielokrotnie mówił o niej ciepło w swoich homiliach. Z radością przyjmował rosyjskich polityków, dyplomatów, twórców kultury i przedstawicieli młodzieży.
"Jan Paweł II darzył Rosję wielką miłością. Żył jej problemami. Wierzył w jej odrodzenie duchowe. Bardzo przeżywał, że stosunki między Kościołem katolickim i rosyjską Cerkwią prawosławną nie są najlepsze. Pragnął bowiem, aby Europa oddychała dwoma płucami" – wspominał arcybiskup Tadeusz Kondrusiewicz, były metropolita Moskwy.
Polski papież marzył o podróży do Rosji. Chciał nawiązać bliższy kontakt z jej narodem, poobcować z duchową kulturą rosyjskiego prawosławia. Wszelako na przeszkodzie stanęło nieprzejednane stanowisko Patriarchatu Moskiewskiego.
Poprzedni patriarcha Moskwy i Wszechrusi, zmarły w grudniu 2008 roku Aleksy II podkreślał, że papieska wizyta w Rosji będzie możliwa dopiero po uregulowaniu sporów w relacjach między rosyjską Cerkwią prawosławną i Kościołem katolickim. "Nie może być wizyty dla wizyty. Nie może być spotkania dla spotkania" – powtarzał.
Wśród problemów, które niepokoiły rosyjską Cerkiew, Aleksy II wymieniał katolicki prozelityzm, czyli odbieranie prawosławiu wiernych w Rosji i innych krajach byłego ZSRR, prowadzenie przez katolików działalności misyjnej wśród ludności prawosławnej, ekspansję Kościoła greckokatolickiego na Wschód i sytuację prawosławnych na Zachodniej Ukrainie.
Gwałtowny protest ze strony Patriarchatu Moskiewskiego wywołała także pielgrzymka Jana Pawła II na Ukrainę w czerwcu 2001 roku. Papież pojechał tam bez porozumienia z rosyjską Cerkwią, która uważa Ukrainę za swoje terytorium kanoniczne. Aleksy II oświadczył wówczas publicznie, że "ta wizyta nie przyniesie niczego dobrego".
Jednak największą irytację w Patriarchacie Moskiewskim wywołało ustanowienie w lutym 2002 roku przez Jana Pawła II na terytorium Federacji Rosyjskiej czterech diecezji katolickich na miejsce wcześniejszych tymczasowych administratur apostolskich – w Moskwie, Saratowie, Nowosybirsku i Irkucku. Jednocześnie papież utworzył z tych czterech diecezji prowincję kościelną z siedzibą w stolicy Rosji, a na jej metropolitę wyznaczył arcybiskupa Kondrusiewicza, Białorusina polskiego pochodzenia.
Zwierzchnik rosyjskiej Cerkwi sprzeciwiał się nie tylko pielgrzymce Jana Pawła II do Rosji, ale nawet spotkaniu z papieżem na neutralnym gruncie. W 1997 roku planowane było spotkanie zwierzchników obu Kościołów w Grazu, w Austrii, jednak w ostatniej chwili zostało odwołane.
"Spotkanie zwierzchników dwóch największych Kościołów powinno być logicznym zwieńczeniem poprawy stosunków między nimi" – podkreślał patriarcha Moskwy i Wszechrusi.
W sierpniu 2004 roku w symbolicznym geście, wyrażającym wolę poprawy relacji między Stolicą Apostolską a Patriarchatem Moskiewskim, Jan Paweł II – za pośrednictwem swojego wysłannika, przewodniczącego Papieskiej Rady Krzewienia Jedności Chrześcijan kardynała Waltera Kaspera – przekazał Aleksemu II ikonę Matki Bożej Kazańskiej.
Papież otrzymał tę słynącą z wielu cudów i głęboko czczoną w Rosji ikonę w 1993 roku. Przez 10 lat znajdowała się ona w jego apartamencie. Jan Paweł II przez cały ten czas czynił starania o zwrócenie jej narodowi rosyjskiemu. Pragnął uczynić to osobiście. Jednak przyjechać do Rosji nie było mu dane.
***
Katedra Niepokalanego Poczęcia NMP, która w tym roku obchodzi swoje 100-lecie, podała też, że niedawno do Moskwy dostarczono relikwiarz z kroplą krwi Jana Pawła II. Na razie nie wiadomo, gdzie będzie on eksponowany. Zadecyduje o tym arcybiskup Moskwy Paolo Pezzi.
Papieskie relikwie do stolicy Rosji przywiózł polski salezjanin Augustyn Dziędziel, który od 1991 roku jest wikariuszem moskiewskiej katedry Niepokalanego Poczęcia NMP. Otrzymał on je od kardynała Stanisława Dziwisza, metropolity krakowskiego, a w przeszłości wieloletniego osobistego sekretarza Jana Pawła II.
Z Moskwy Jerzy Malczyk
Źródło: PAP