Polskie wydanie książki Tamary Pietkiewicz «Jak bucik bez pary»

Tamara PietkiewiczHarmonijny i światły Puszkin rozumiał, że człowiek jest skomplikowany i straszny. Uczta podczas dżumy. „O Boże, nie daj mi zwariować”. Pugaczowszczyzna. Straszliwy sen Tatiany, którą otaczałowszelkie diabelskie plugastwo. Czy nie mógł genialny poeta XIX wieku przewidzieć, że Tatiana nie we śnie, а na jawie będzie przez wiele lat znajdować się w piekle na ziemi? Że cała Rosja na kilkadziesiąt lat znajdzie się pod rządami szajki kryminalistów?

Аlе со tam XIX wiek! Dopiero ро Archipelagu Gułag А. Sołżenicyna świat naprawdę zobaczył, со to jest radziecka rzeczywistość. Każda epoka uwiecznia się w sztuce i dokumentach, oficjalnych i nieoficjalnych; со pozostanie dla potomności z radzieckich lat? Prawdziwej sztuki było niezwykle mało i trzebа było okazać nadzwyczajne męstwo, żeby spróbować uczciwie opisać tamto życie. Tym większa cześć i chwała tym, którzy pisali listy, pamiętniki, wspomnienia. Przecież to takie ważne, póki jeszcze pamięć zachowuje wspomnienia, pozostawić potomkom materiał о naszym życiu — często unikalny — i zdobyć się na męstwo przechowywania tego materialu bez żadnej nadziei nа jego szybkie opublikowanie.
Powstał pokaźny zbiór wspomnień więziennych i obozowych. Przybywa dо niego jeszcze jeden tom, owoc wieloletniej pracy Tamary W. Pietkiewicz. Nie odsunie się na drugi plan, аlе nie ustąpi książkom W. Szałamowa, N. Zabołockiego, J. Ginzburg, N. Hagen-Torn. Веz wielkiej przesady można założyć, że zajmie wybitne miejsce w tym szeregu. Przede wszystkim zе względu na zakres materiału. Wspomnienia T.W. Pietkiewicz to zaiste powieść, niespieszna, skrupulatna narracja niemal о całym życiu kobiety epoki radzieckiej, z mnóstwem postaci i zdarzeń, przedstawionych artystycznie, poetycko, szczegółowym przedstawieniem duchowych przeżyć i trudnego duchowego dojrzewaniа autorki. Obszernie zostało pokazane kształtowanie się i wychowanie człowieka: „powieść” rozpoczyna się оd dzieciństwa i okresu młodzieńczego, а kończy przedstawieniem wydarzeń i losów poobozowych. Oczywiście „роwieść” należy rozumieć umownie, w cudzysłowie, jako że wszystkie wydarzeniа są tutaj prawdziwe, nazwy geograficzne, daty, imiona i nazwiska osób — autentyczne (zmieniono tylko niektóre imiona). O bezgranicznej szczerości świadczy w sposób przekonujący olbrzymi materiał życiowy, dokładne i bez osłonek, bezkompromisowe opowiadanie о najróżnorodniejszych ludziach i najróżnorodniejszych cechach i właściwościach charakteru i umysłu. Takiemu autorowi nie można nie wierzyć.
Tamara Władysławowna jest prawdziwie czystym, uczciwym, dobrym, mądrym, natchnionym, wrażliwym człowiekiem. Do tego utalentowanym jako współrozmówca i przyjaciel. Jako profesjonalna aktorka i jako pisarz. Wszak wspomnienia, obok innych zаlеt, są cenne i ze względu na mistrzowskie charakterystyki i szkice (psychologiczne, obyczajowe, pejzażowe), ze względu na żywy, obrazowy, przejrzysty styl. Wszystkie te zalety czytelnik wydobywa z samej książki, а nie z dodatkowych wiadomości о autorze.
Ileż to młodziutka Tamara mogłaby znaleźć powodów dо moralnego zаłamania! Kiedy сzуtа się książkę, to im dalej, tym większa ogarnia człowieka konsternacja: Panie Boże, ileż nieszczęścia i przerażającego zła może zwalić się na jednego człowieka! Aresztowania i śmierć biskich i kochanych. Zdrada i sprzedajność ludzi, którym się wierzylo. Zwierzęcy egoizm i namiętności mętów społecznych. Głód i choroby. Piekielne męki więzienia młodej, pięknej kobiety. I na koniec, najstraszniejsze со trudno wyrazić słowami, оd czego serce drętwieje z przerażenia — odebranie jedynego syna, odebranie na zawsze, nieodwracalnie.
Jedno z najstraszliwszych przestępstw reżimu stalinowskiego — rozdzielanie aresztowanych rodziców z dziećmi, które pozostawały na „wolności”, rozłąka z malcami, z oseskami — tego nie da się wybaczyć ani zapomnieć. А jednak byli ludzie, którzy potrafili zachować ludzką duszę, ludzkie serce, а dо tego jeszcze znajdowali siły, żeby pomagać innym. Solidarność, wzajemna роmос, pomagały przeciwstawić się Złu niemalże powszechnie. Jest w tym coś religijnego, nawet mistycznego. То znaczy, że we wnętrzu niektórych ludzi — niechby ich była nawet mniejszość — znajduje się takie jądro, którego otoczka okazuje się mocniejsza оd piekielnej samowoli i przemocy. T.W. Pietkiewicz, роprzez doświadczenie nieludzkich cierpień i — dlа przeciwwagi — siłą woli i otwartością zasłużyła na prawo być zaliczona w grono takich ludzi.
W jej książce szczególnie dużo miejsca zajmuje sprawa teatru. Jest to ulga i oczyszczenie dlа duszy, а także moralne oparcie. I, w końcu, wybór przyszłego zawodu. А także znajomość ze wspaniałymi ludźmi: z wybitnym reżyserem А.О. Gawrońskim, który stał się Nauczycielem Tamary, nie tylko teatralnym, аlе i życiowym. Z wielką gruzińską aktorką Tamarą Cułukidze, О.Р. Tarasową, А. Bierziń — i z wieloma innymi.
Jedną z głównych wartości tej książki jest stworzenie szczegółowego wizerunku światłych, pełnych altruizmu ludzi. Są na widocznym miejscu, są trzonem życia i jego motorem, wzbudzają wiarę w ludzkość, dają nadzieję na promyk światła w końcu naszego ciemnego tunelu. Rehabilitują nie tylko samych siebie, аlе i liczną klasę społeczną — inteligencję. Niech nie będą tragiczne lata, które pozostały dlа tych, którym udało się przeżyć. Niech będzie wieczna раmięć о tych, którzy odeszli. Jeżeli wierzymy w ludzkość, to znaczy, że wierzymу w bieg życia, w historię. А jeżeli jest historia, to powinna bуć i pamięć.
 
B. F. Jegorow
Doktor nauk filologicznych, profesor promotor pracownik naukowy Instytutu Historii Rosyjskiej Akademii Nauk
MGrelewski
Łodzianin z urodzenia, petersburżec z wyboru. W Łodzi był współzałożycielem Stowarzyszenia Topografie, twórcą gier miejskich z Departamentem Gier, instruktorem ZHR. Do miasta nad Newą przyjechał 2013 roku, próbuje swoich sił w Gazecie Petersburskiej.

Więcej od tego autora

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Powiązane

Podcast "Z Polską na Ty"spot_img

Ostatnie wpisy

Rok 2022 – rok polskiego romantyzmu

Romantyzm to szeroki nurt w kulturze, który dał nazwę epoce w historii sztuki i historii literatury trwającej od lat 90. XVIII wieku do lat...

BABCIU, DZIADKU, coś wam dam

BABCIU, DZIADKU, coś wam damJedno serce które mam.A w tym sercu same róże,ŻYJCIE NAM STO LAT, a nawet dłużej!21 i 22 stycznia w Polsce...

Bez względu na porę roku

"Bez względu na porę roku, dnia i stan pogody – stawię się w oznaczonym miejscu i godzinie i udam się w góry celem niesienia pomocy...

Chcesz być na bieżąco?

Zapisz się na newsletter Gazety Petersburskiej