Po raz pierwszy w historii polskiej placówki konsularnej w Sankt Petersburgu odbyła się niezwykła uroczystość. W dniu 30 maja 2009 r. Jarosław Drozd, konsul generalny RP wręczył Krzyż Zesłańców Sybiru panu Mieczysławowi Garbosiowi, Polakowi, obecnie zamieszkałemu w USA, synowi syberyjskiego zesłańca. 7.osobowa Rodzina Garbosiów w lutym 1940 roku została deportowana do obwodu archangielskiego, do osady Rossocha. Dołączyła do 660. osobowej grupy Polaków – zesłańcow, przywiezionych po miesięcznej tułaczce, przeważnie z okolic Nowogródka.
Podczas uroczystoci Mieczysław Garboś podzielił się swoimi wspomnieniami. Mówił o trudnych losach deportowanych Polaków, o chorobach, o ciężkiej pracy. Dla wielu z nich pobyt zakończył się tragicznie. Wielu naszych rodaków spoczęło na miejscowym cmentarzu.
Mieczysław Garboś zrealizował cel swojego życia. Wraz z rodziną ufundował znak pamięci na cmentażu w Rossosze poświecony wszystkim Polakom, w tym jego Ojca i Brata, zmarłych w latach 1940–1944.
Na niewielkim wiejskim cmentarzu w Rossosze w dniu 1 czerwca br. odbyło się uroczyste odsłonięcie krzyża i tablic pamiątkowych. Proboszcz parafii św. Piotra i Pawła w Archangielsku Roman Gruszka poświęcił krzyż. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz miejscowych na czele z wicemerem rejonu Szenkurs, prezes organizacji społecznej „Sowiest” z Kotłasu, rodzina Garbosiów, dziennikarz Ważskiej Prawdy, prezes organizacji polonijnej w Archangielsku oraz mieszkańcy wioski. Uroczystość otworzyła wicekonsul KG RP w Sankt Petersburgu Anna Dembowska.
Niewielka wieś Rossocha znajduje się w Szenkurskim rejonie obwodu archangielskiego. Centrum rejonowe Szenkurs jest niewielkim prowincjonalnym miasteczkiem założonym w 1137 roku. Miasteczko i Rossocha — najbardziej wysunięte na południe regiony obwodu archangielskiego. Przez dłuższy okres miasto nosiło nazwę rzeki Waga, od słowa „ważność” Wiosną i późną jesienią miasteczko jest praktycznie odcięte od lądu. Staje się niewielką wyspą. W miasteczku w swoim czasie było 12 cerkwi. Do dzisiaj zachował się dwupiętrowy budynek monastyru św.Trójcy. Przed Rewolucją Pażdziernikową miasto było miejscem zsyłek bolszewików. Własnie w Szenkursku rozpoczęto burzyć pierwsze rosyjskie cerkwie. Ziemia rejonu szenkurskiego pamięta ofiary wojny domowej w Rosji. Zwycięska walka czerwonoarmistow z białogwardystami zadecydowała o budowie tzw. „Sowieckogo Siewiera”, na ktorym spoczywaja i nasi deportowani Rodacy.
Krzyż został ustanowiony w 2003 r. jako wyraz narodowej pamięci o obywatelach polskich deportowanych w latach 1939-1956 na Syberię, do Kazachstanu i północnej Rosji, w hołdzie dla ich męczeństwa oraz wierności ideałom wolności i niepodległości. Nadawany jest osobom, które w chwili deportacji posiadały obywatelstwo polskie oraz dzieciom tych osób urodzonych na zesłaniu. Krzyż może być także nadawany osobom, które były więzione w łagrach i miejscach zsyłek jako obywatele polscy, a w chwili nadawania im Krzyża posiadają obywatelstwo innego państwa. Krzyż nadawany jest osobom żyjącym w dniu wejścia w życie ustawy o jego ustanowieniu, to jest w dniu 1 stycznia 2004 r. Odznakę Krzyża Zesłańców Sybiru mogą wręczać: Prezes Rady Ministrów, ministrowie, kierownicy centralnych urzędów, wojewodowie oraz ich zastępcy.Prezydent RP może upoważnić inną, wskazaną imiennie osobę do jednorazowego wręczenia, w jego imieniu, odznak nadanego Krzyża Zesłańców Sybiru.
Teresa Konopielko, zdjęcia Władimir Szraga
