Blisko 140 pedagogów z 19 krajów uczestniczyło w Ostródzie w Światowym Zjeździe Nauczycieli Polonijnych, odbywającym się pod hasłem „Wschód, Zachód – Łączy nas Polska”. Program obejmował wizytę studyjną na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim, konferencję poświęconą jakości nauczania w szkołach i placówkach polonijnych i polskich z zagranicy, warsztaty metodyczne oraz liczne atrakcje towarzyszące. Ważnymi gośćmi Zjazdu byli: Wiceminister Edukacji Narodowej Mirosław Sielatycki, Prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Longin Komołowski, Dyrektor Biura Zarządu Krajowego tej organizacji Iwona Borowska-Popławska oraz liczni przedstawiciele regionalnej i lokalnej administracji. W programie konferencji dyskutowano nad ofertą programową instytucji wspierających oświatę polską za granicą i ich znaczeniu dla jakości pracy. Instytucje krajowe reprezentowały dyrektor Magdalena Bogusławska i dr Joanna Wójtowicz z ORPEGu , a zagraniczne Barbara Kubiczek z Centrum Pedagogicznego dla Polskiego Szkolnictwa Narodowościowego w Czeskim Cieszynie. Koncepcję nauczania młodych Polaków z zagranicy przy pomocy podręcznika elektronicznego zaprezentowała dr Grażyna Czetwertyńska z MEN oraz zespół ekspertów pracujących nad tym projektem.
O sztuce komunikowania się w języku polskim mówił prof. Jerzy Bralczyk, a wizję nauczyciela-mistrza, ambasadora języka i kultury polskiej przedstawił prof. Jan Mazur. Istotną częścią debaty były wystąpienia przedstawicieli wybranych krajów i obszarów geograficznych na temat szans i zagrożeń dla oświaty polskiej za granicą.
Tadeusz Adam Pilat prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych zwrócił m.in. uwagę na konieczność zrównania w prawach placówek prowadzonych przez instytucje państwowe i społeczne, a
Jarosław Narkiewicz – poseł na Sejm Republiki Litwy szczegółowo omówił pogarszające się warunki oświaty polskiej w tym kraju. Głos zabierały również: dr
Jolanta Tatara z USA oraz dr
Maria Małaśnicka Miedzianogóra – prezes Nordyckiej Unii Oświaty Polonijnej. Pod nieobecność zapowiedzianej wcześniej Prezes Haliny Subotowicz-Romanowej – referat dotyczący sytuacji w Rosji przedstawiła
Irena Korol z
Czerniachowska, a
Julia Sierkowa przedstawiła analizę dotyczącą oświaty polskiej na Ukrainie. Białoruś była reprezentowana przez prezes ZPB
Andżelikę Orechwo. Zaprezentowane w wystąpieniach wnioski dotyczyły różnych aspektów funkcjonowania szkół i placówek kształcących Polaków za granicą. Wskazywano zarówno na potrzeby wsparcia merytorycznego , jak i konieczność pomocy w sferze politycznej, co dotyczy szczególnie Litwy, Białorusi. Po opracowaniu zgłoszone i przyjęte propozycje zostaną przesłane, jako wnioski zjazdowe do konkretnych adresatów krajowych i zagranicznych. W nieodległym czasie wszystkie materiały w tym prezentacje, referaty i wystąpienia zostaną zamieszczone na stronie internetowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.
W dyskusji merytorycznej na temat szans i zagrożeń oświaty polonijnej i polskiej za granicą zwracano uwagę na potrzebę podjęcia następujących działań:
· zrównanie w prawach szkolnictwa publicznego i niepublicznego, dotacje, status, świadectwa,
· podjęcie badań pedagogicznych dotyczących migracji uczniów, konstrukcja narzędzi diagnostycznych, transfer rezultatów badań do sfery polityki oświatowej państwa,
· stworzenie kierunków uniwersyteckich przygotowujących do pracy w oświacie polskiej za granicą
Absolwent powinien dysponować rzetelną znajomością uwarunkowań kulturowych i społecznych krajów przyjmujących, a także mieć wiedzę i doświadczenie z dziedziny wielokulturowości i wielojęzyczności, oraz potrafić rozwiązywać problemy polskich dzieci w obcym systemie edukacyjnym w porozumieniu z lokalnymi władzami oświatowymi, umożliwienie uczniom szerokiego kontaktu z żywą kulturą i współczesnym językiem polskim, właściwy dobór treści w narodowych programach nauczania.
Realizując założenie integracji oświaty polonijnej wypracowano w trakcie warsztatów pod kierunkiem Zdzisława Hofmana kilka wspólnych projektów, które zostaną zrealizowane w przyszłym roku.
Dla uczestników zjazdu przygotowano również program towarzyszący którego motywami przewodnimi była promocja Wileńszczyzny, oraz postaci dwójki uczonych Marii Skłodowska – Curie i Jan Heweliusza. Poznanie Wileńszczyzny – jednego z najważniejszych kulturowo obszarów zamieszkiwanych przez Polaków, zrealizowano dzięki pomocy dyrektora Artura Ludkowskiego oraz pracowników Domu Kultury Polskiej w Wilnie , którzy przygotowali materiały promocyjne , filmy oraz lokalne przysmaki. Wystąpienie wzbogaciła obecność Gabrieli Wasiliauskaite z programem artystycznym oraz miss Polki Litwy Agaty Jachimowicz. Całości dopełniła malarska wizja miasta znad Wili zawarta w obrazach Tadeusza Romanowskiego. Całość była możliwa dzięki współpracy z licznym gronem instytucji i osób oraz życzliwej obecności pedagogów z całego świata.
Nauczyciele polonijni mieli możliwość po raz drugi spotkać się w Ostródzie, dzięki zapałowi i ogromnej pracy organizacyjnej Wiceprezesa Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, Dariusza Piotra Bonisławskiego, szefa Warmińsko-Mazurskiego Oddziału tej organizacji oraz Ilony Puklicz. Uczestnicy podkreślali konieczność organizowania następnych tego typu spotkań w Ostródzie, integrujących polonijne środowiska oświatowe.
Odnosząc się do sytuacji na Litwie Zjazd przyjął Apel skierowany do władz tego kraju o wstrzymanie realizacji przyjętych rozwiązań prawnych szkodzących polskim, który zamieszczamy poniżej.
APEL W OBRONIE PRAW POLSKIEJ MNIEJSZOŚCI NARODOWEJ NA LITWIE
ŚWIATOWY ZJAZD NAUCZYCIELI POLONIJNYCH wyraża dezaprobatę z powodu wprowadzonych przez władze litewskie zmian legislacyjnych dotyczących funkcjonowania polskojęzycznej oświaty w Republice Litewskiej.
Przyjęta ustawa oznacza wyraźne pogorszenie sytuacji Polaków na Litwie i jest sprzeczna z powszechnie stosowaną w Unii Europejskiej zasadą nieumniejszania praw mniejszości narodowych.
Zapisy ustawy należy ocenić jako sprzeczne z zapisami Konwencji Ramowej Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych, polsko-litewskiego Traktatu o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy oraz z Deklaracjami Zgromadzenia Parlamentarnego Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polski, Sejmu Republiki Litewskiej.
Sześćdziesiąt tysięcy podpisów osób protestujących na Wileńszczyźnie przeciwko wprowadzeniu nowej ustawy o oświacie jest dowodem niezadowolenia Polaków z powodu ograniczania ich prawa do nauki w języku ojczystym.
Światowy Zjazd Nauczycieli Polonijnych apeluje do najwyższych władz Litwy o wstrzymanie realizacji założeń ustawy i wprowadzenie zmian do krzywdzącej polską mniejszość narodową ustawy oraz zwraca się do władz Polski i światowej opinii publicznej o poparcie Polaków na Litwie.
