„I nigdy nie będziesz biała, i nigdy nie będziesz czerwona, zostaniesz biało-czerwona jak wielka zorza szalona, czerwona jak puchar wina, biała jak śnieżna lawina, najukochańsza, najmilsza, biało-czerwona…(…) Choćby jeden strzępek na maszcie, nikt się zmienić barw nie ośmieli. Zostaniemy biało-czerwone, flagi święte, flagi szalone….(..) zostaniemy biało-czerwone, nie spoczniemy biało-czerwone”
(K. I. Gałczyński „Pieśń o fladze”)
Od 2004 roku 2 maja jest w Polsce oficjalnie obchodzony jako Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Biało-czerwona flaga to jeden z najważniejszych symboli Polski jednoczącym nas wszystkich. Polacy nieśli biało-czerwone barwy przez kolejne zakręty naszej historii; pod tymi barwami narodowymi walczyli żołnierze i powstańcy, sławili artyści i poeci.
W X w. polscy książęta używali chorągwi, które miały różne kolory i były prywatnymi symbolami. Chorągiew jako flaga narodowa pojawia się dopiero na przełomie XIII i XIV wieku. Na pierwszych flagach i sztandarach reprezentujących Królestwo Polskie widniał biały orzeł w koronie na czerwonym tle. Pierwotnie polską barwą narodową był karmazynowy odcień czerwieni (określany także jako szkarłat albo karmin) stanowiący symbol dostojeństwa i bogactwa. W życiu publicznym używany był głównie przez magnaterię, często nazywaną „karmazynową szlachtą”. Biel w połączeniu z czerwienią jako symbole zaistniały 3 maja 1792 r., kiedy to polskie patriotki dla uczczenia pierwszej rocznicy Konstytucji przewiesiły białe szarfy przez czerwone suknie. Biel symbolizowała Orła Białego, a czerwień pole tarczy herbowej.
Po powołaniu przez Napoleona Księstwa Warszawskiego jego flagą po raz pierwszy stała się flaga biało-karmazynowa. Używana przez kilka lat trwania Księstwa Warszawskiego powróciła wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Barwy te nabierały polskiego charakteru narodowego podczas walk polskich oddziałów u boku Napoleona, gdzie właśnie te dwa kolory identyfikowały Polaków w wielonarodowych armiach Cesarstwa Francuskiego.
Kolory biały i czerwony, jako barwy państwowe Polski, zostały wprowadzone przez parlament 7 lutego 1831 roku. Po wybuchu powstania listopadowego wprowadzono biało-czerwone kokardy wojskowe. Biel symbolizowała na nich „dobro i czystość dążeń narodu polskiego”, a czerwień „dostojność i majestat władców polskich”. Za symbol państwowy flaga biało-czerwona została uznana dopiero po I wojnie światowej, w 1919 roku. Dwa lata później Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało broszurę „Godło i barwy Rzeczypospolitej Polskiej”, w której sprecyzowano odcień czerwieni definiując ją jako karmazyn, ale w 1927 rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej odcień czerwieni został zmieniony na cynober. Kolory flagi zostały ponownie zmienione ustawą z 31 stycznia 1980. Wybór barw flagi jest odwzorowaniem kolorów chorągwi polskiej, białego orła na czerwonym tle, oficjalnego symbolu państwa już od średniowiecza.
Zgodnie z zasadami heraldyki pas górny reprezentuje białego orła, a dolny czerwone pole tarczy herbowej. W heraldyce biel jest symbolem czystości, lojalności i szlachetności. Czerwień oznacza odwagę, waleczność i poświęcenie.
Flagą państwową Rzeczypospolitej Polskiej jest prostokątny płat tkaniny o barwach Rzeczypospolitej Polskiej, umieszczony na maszcie. Według ustawy flagę Polski na maszt się podnosi, a nie wiesza. Jeżeli flagi nie mają proporcji 5:8 nie są to wtedy flagi państwowe, a flagi w barwach narodowych. Jeśli barwy zawieszone są w układzie pionowym, to biały umieszcza się po lewej stronie płaszczyzny oglądanej z przodu. Natomiast w rozetkach, czyli tak zwanych kotylionach, biały powinien być wewnątrz, czerwony na zewnątrz.
Wariantu flagi z godłem używają przede wszystkim przedstawicielstwa dyplomatyczne, cywilne lotniska i lądowiska, cywilne samoloty komunikacyjne podczas lotów za granicą, a także kapitanaty i bosmanaty portów. Flaga Polski z godłem jest również używana jako polska bandera na statkach morskich. Istnieje specjalna nauka zajmująca się flagami, znakami wojskowymi, terytorialnymi, itp. Nazywa się weksylologia – od łacińskiego vexillum, czyli sztandar, chorągiew.
Opracowała
Jadwiga Anders
Długoletni autor i redaktor Gazety Petersburskiej, Zasłużona nauczycielka języka polskiego. Wybitny pedagog. Wychowawca wielu pokoleń polonijnych w Petersburgu.
