Świętowanie dorocznego Dnia Teatru w warszawskiej STUDIO teatrgalerii rozpocznie się już 23 marca. „To okazja, by spotkać się we wspólnym gronie nie tylko w ramach spektaklu, lecz także w sytuacji rozmowy” – zapraszają organizatorzy obchodów, którzy przygotowali szereg spotkań i spacerów teatralnych, a także m.in. pokaz archiwalnego spektaklu „Śmierć Iwana Iljicza” Jerzego Grzegorzewskiego, program „Jeden na jeden”, w ramach którego aktorzy stołecznego teatru recytować będą wiersze. Odbędzie się także pokaz spektaklu „Oriana Fallaci” z audiodeskrypcją i napisami dla osób niesłyszących. Wydarzenia odbywać się będą 24, 27 i 31 marca.
Teatr im. Mickiewicza w Częstochowie otworzy się przed widzami – zaplanowano m.in. zwiedzanie kulis i gmachu teatru. 27 marca w Centrum Kultury Rondo w Grodzisku Mazowieckim wystąpi Grupa Teatralna „Arlekin”, która zaprezentuje „Pieśń o Ilionie” na podstawie „Iliada, Homer” Alessandro Baricco.
Trzydniowe obchody przygotowało Centrum Kultury w Jędrzejowie; spektakle i spotkania – „Ciemny las” Michała Skiby, „Kuracja” Wojciecha Jurewicza, „Próba – czyli tiki i triki w teatrze” Ireneusza Ślusarczyka – odbywać się będą od 27 do 29 marca. W holu legnickiego Starego Ratusza – współczesnym gmachu teatru – powieszono obrazy autorstwa Józefa Wojewódzkiego, przedstawiające patronkę teatru i słynną aktorkę.
Już 23 marca świętować będzie Teatr Rozrywki w Chorzowie, który w ramach programu „Drzwi Otwarte” zaprosi na próbę spektaklu „Cabaret”, przygotowywanego przez reżysera Jacka Bończyka. Premierę zaplanowano na 30 marca. W Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu odbędzie się spotkanie w ramach cyklu „Spektakl z puentą”. Udział w nim wezmą twórcy przedstawienia „Dziwny przypadek psa nocną porą” Simona Stephensa, który wyreżyseruje dyrektor kaliskiej sceny Bartosz Zaczykiewicz. Opera i Filharmonia Podlaska zaprasza natomiast na retransmisję przedstawienia „Hamlet” z października 2015 r. w Barbican Theatre w Londynie.
Dzień Teatru obchodził już Teatr Polski w Bydgoszczy. Widzowie zobaczyli „Kopciuszka” Łukasza Gajdzisa, a po spektaklu wysłuchali przemówienia dyrektora sceny Łukasza Gajdzisa, który podkreślił znaczenie komedii i śmiechu, również z siebie samego.
„W dzisiejszych czasach zdaje się być ona szczególnie potrzebna. Tymczasem z łatwością dyskryminujemy ją, umniejszamy jej roli, traktujemy jak upośledzoną siostrę sztuki. Nie przyznajemy się do niej i wypieramy. W końcu uważamy ją za nieadekwatną i nieprzystającą do tak skomplikowanej rzeczywistości. A przecież komedia zawsze jest krytyczna, zaś krytyka jest nam dziś potrzebna jak nigdy” – zauważył dyrektor bydgoskiego Teatru Polskiego. „Kiedy humor przestaje istnieć, pozbawiamy się również umiejętności oceny powagi sytuacji” – dodał.
W tegoroczne obchody włączył się także Teatr Scena Kotłownia z miasta Ostrów Mazowiecka. Przed spektaklem „Furie” w reżyserii Rafała Swaczyna według scenariusza Marcina Szczygielskiego widzowie wysłuchają orędzia z okazji Dnia Tearu. Autorem tegorocznego „przesłania” na Międzynarodowy Dzień Teatru będzie kubański reżyser i scenarzysta Carlos Celdran. W przeszłości orędzia przygotowywali już m.in. Peter Brook, Jean Cocteau, Vaclav Havel i Dario Fo. Wiadomość tłumaczona zostanie na 20 języków.
W 2015 r. tekst, odczytywany na teatralnych scenach całego świata przygotował reżyser Krzysztof Warlikowski. „Dziś stale i codziennie myślę o pisarzach, którzy przed około stu laty proroczo, choć powściągliwie opisali zmierzch europejskich bogów, który pogrążył naszą cywilizację w mroku do dziś nierozjaśnionym” – pisał Warlikowski, wymieniając Franza Kafkę, Thomasa Manna, Marcela Prousta i Johna Maxwella Coetzeego.
„Ich wspólne poczucie nieuchronności końca świata – nie planety, ale modelu relacji międzyludzkich, porządków i rewolt, towarzyszy nam teraz dojmująco. Nam, którzy żyjemy po końcu świata (…) Nie potrafimy już budować wież, a mury, które uparcie wznosimy, nie chronią nas przed niczym, przeciwnie, same wymagają ochrony i troski, która pożera gros naszej życiowej energii. I nie mamy już siły, żeby próbować dojrzeć to, co jest za bramą, za murem. A właśnie wobec tego powinien istnieć teatr i w tym szukać swojej mocy. Zaglądać tam, gdzie patrzenie wzbronione” – podkreślił reżyser.
W grudniu 2018 r. Warlikowski przemawiał w Parlamencie Europejskim podczas uroczystości wręczenia nagrody Prix du Livre Europeen; polski reżyser był przewodniczącym kapituły konkursowej. Opowiadając o zamianie kultury w popkulturę i rozrywkę, spadku poziomu czytelnictwa, Warlikowski interpretował sytuację polityczną w Polsce. „Tak rozumiem wybór ekstremalnej prawicy przy niskim zainteresowaniu wyborami. To są właśnie skutki zaniechań i wieloletniego ogłupiania społeczeństwa” – ocenił.
„Czym jest odpowiedzialność artysty? Do czego artysta powinien widzów skłaniać czy namawiać? Najkrócej – do krytycznego myślenia” – mówił Warlikowski do uczestników uroczystości wręczenia nagród Prix du Livre Europeen, wśród których znalazł sie m.in. przewodniczący Parlamentu Europejskiego. „Pochodzę z Polski, z kraju, który po transformacji ustrojowej utracił grupę społeczną nazywaną inteligencją i żmudnie zaczął budować nowe autorytety, także w dziedzinie kultury. Jednocześnie kultura, podobnie jak inne sfery życia, stała się strefą działania wolnego rynku, który zaczął wywracać kryteria i wartości” – zaznaczył.
Międzynarodowy Dzień Teatru ustanowiono w 1961 r. podczas kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatranego (ITI) w Helsinkach. Z inicjatywą wyszedł prezydente fińskiego oddziału Instytutu. Na dzień obchodów święta teatru wybrano 27 marca – rocznicę otwarcia Teatru Narodów w Paryżu w 1957 roku. Celem inicjatywy jest promowanie sztuki teatralnej, nazwiązywania współpracy między twórcami i instytucjami.
(PJ/KKJ)
