Konferencja „Polsko-rosyjskie językowe, literackie i kulturalne kontakty” odbyła się w głównym budynku RAN przy ul. Leninskij prospekt 32a. Konferencja została oficjalnie otwarta przez Dyrektora Instytutu Słowianoznawstwa prof. Konstantina Władimirowicza Nikiforowa, Kierownika Wydziału Kultury i Nauki ambasady RP w Moskwie Małgorzatę Szniak oraz Dyrektora Stacji Naukowej PAN w Moskwie prof. Mariusza Wołosa. Cała trójka wyraziła nadzieję, że konferencja będzie owocną i interesująca dal wszystkich uczestników i słuchaczy. Prof. Wołos, jednocześnie podziękował za współpracę prof. Wiktorowi Aleksandrowiczowi Choriewowi i prof. Stefanowi Grzybowskiemu wraz z którymi tworzył naukowo-orgazniacyjny komitet konferencji.
Konferencja została podzielona na 4 części, którym kolejno przewodniczyli prof.: Stanisław Kochman, Natalia Jewgieniewna Ananiewa, Wiktor Aleksandrowicz Choriew i Stefan Grzybowski. Organizatorzy zdecydowali się na dość karkołomne zadanie – zaprosili do udziału w konferencji historyków literatury, językoznawców, historyków i kulturologów. Krąg poruszanych tematów był więc bardzo szeroki i różnorodny. Bardzo rzadko się zdarza, aby językoznawcy dyskutowali wraz z historykami literatury w ramach szerszego forum. Oczywiście są organizowane ogólno filologiczne konferencje, jednak wtedy najczęściej obrady są prowadzone w kilku sekcjach, co uniemożliwia wymianę poglądów pomiędzy specjalistami różnych dyscyplin. Profesorowie Choriew, Grzybowski i Wołos celowo wymieszali wykłady dotyczące różnych dziedzin nauki. Już w czasie poreferatowej „burzy mózgów” i dyskusji okazało się, że był to bardzo dobry pomysł pozwalający każdemu z uczestników zwrócić uwagę na nowe elementy w swoich badaniach i jednocześnie poznać odmienny sposób myślenia. Zbliżona ilość rosyjskich i polskich uczestników (8 i 11) umożliwiła organizatorom dodatkowo wymieszać tematy. Należy również zauważyć, że obok znanych i zasłużonych naukowców jak np. Prof. Tatiana Sergiejewna Tichomirowa, Swietłana Michajłowna Falkowicz czy Stanisław Kochman wystąpili młodzi badacze-doktoranci: Inesa Piątkowska i Piotr Głuszkowski. Konferencja ta była skierowana przede wszystkim do specjalistów, choć organizatorzy z nieukrywaną radością powitali studentów I roku polonistyki na RGGU.
Część naukową konferencji otworzył prof. W. A. Choriew referatem „Вацлав Ледницки о русской литературе”, w którym zaprezentował najważniejsze praca i badania polskiego literaturoznawcy i krytyka literackiego. Na szczęście do wysokiego merytorycznego poziomu dostosowali się inni badacze. Tematykę literacką kontynuowała dr hab. Anna Kościołek wygłaszając referat pt. „Почему римский конклав „шлёпнулся бы” избранием кардинала Мечислава Ледоховского? Об одном эпизоде из „Дневника писателя” Фёдора Достоевского”. W kolejnym wykładzie Irina Iwanowna Ratiani z Rosyjskiego Instytutu Kulturoznawstwa przedstawiła dyplomatyczne i kulturoznawcze związki pomiędzy Polską i Gruzją, udowadniając, że nie tylko XX wiek, ale także wcześniejsze lata, aż do XII wieku włącznie, obfitowały w takie kontakty. Jak pierwszy z językoznawców wystąpił dr Wiktor Szetela – polski językoznawca od wielu lat mieszkający i badający w Moskwie polsko-rosyjskie związki – prezentując referat „О польских заимствованиях в русской литературной речи XIX в.”. Z dużym zainteresowaniem słuchaczy spotkał się referat podjęty przez prof. Natalię Ewgieniewnę Ananiewę o polskich językowych elementach w rosyjskiej powieści. Przed przerwą referat swój zdążył wygłosić referent Stacji Naukowej PAN w Moskwie pokazując ile mitów narosło wokół Jana Tadeusza Bułharyna. Być może najciekawszym elementem konferencji była dyskusja, w czasie której była wreszcie możliwość skonfrontowania poglądów. Druga część obrad była o wiele krótsza jednak nie mniej ciekawa. Rozpoczął ją prof. Stanisław Kochman referatem „Состояние и перспективы исследования польско-русских языковых связей” pokazując jednocześnie ile emocji mogą wywoływać polsko-rosyjskie językowe kontakty. Kolejny referent — Wiktoria Jakowlewna Tichomirowa przedstawiła szczegółowo słownictwo GUŁAGu, które przeniknęło do polskiego języka. Równie ciekawym okazał się wykład Natalii Maratowny Fiłatowej, która zastanawiała się nad przyczynami małego zainteresowania carem Aleksandrem I w polskiej literaturze. W rozpoczętej po chwili dyskusji uczestnicy konferencji nie mogli się powstrzymać od prób porównania Aleksandra I i Mikołaja I, który w polskiej literaturze i historiografii pojawiał się o wiele częściej.
W drugim dniu konferencji również wygłoszono 9 referatów. Jako pierwszy wystąpił prof. Stanisława Grzybowski z referatem o rosyjskiej gwarze wyspowej w polskim otoczeniu językowym. Podjęty przez niego temat kontynuowała jego uczennica dr Dorota Paśko, który opowiedziała o badaniach UMK prowadzonych w Wierszynie w 2008 roku na potomkach polskich osadników z czasów Piotra Stołypina. Pomiędzy ich wystawieniami wygłosiła swój referat Молодая проза Польши и России начала XXI века dr hab. Irina Jewgieniewna Adelgejm — główny specjalista w tej dziedzinie i jednocześnie wyśmienity tłumacz. Przed przerwą swe tematy zaprezentował jeszcze dr Wiktoria Walentinowna Moczałowa, której temat dobrze zobrazował jej szerokie zainteresowania i dr Jolanta Brzykcy, która swym referatem „Не знаю сам, кто Польше я” – Владислав Ходасевич в Польше” przybliżyła sylwetkę Władysława Chodasiewicza. Ostatnią część obrad poprowadził prof. Stefan Grzybowski udzielając głosu Borisowi Wadimowiczowi Sokołowowi, który w swym referacie prześledził sienkiewiczowskie motywy w twórczości Michaiła Bułhakowa. B. Sokołow po raz kolejny udowodnił swą olbrzymią erudycję i pracowitość. Z kolei Tatiana Sergiejewna Tichomirowa wzbudziła duże zainteresowanie językoznawczym tematem „Cудьбы русизмов в польском языке”. Kolejny referent — Swietłana Michajłowna Falkowicz popisała się umiejętnością streszczenia polsko-radzieckich kulturalnych kontaktów w międzywojniu. Jako ostatnia wystąpiła Inesa Piątkowska wyśmienicie analizując tłumaczenia utworu Mariny Cwietajewej „Z wierszy do Błoka”. Dyskusja ostatniego dnia dotyczyła wszystkich referatów i tematów: od językoznawstwa, przez historię literatury do kulturoznawstwa.
Prof. Choriew i Grzybowski podjęli się podsumowania konferencji ciesząc się z możliwości wysłuchania kilkunastu ciekawych referatów i możliwości dyskusji w gronie ekspertów. Wszyscy zgodnie uznali, że zaproponowana formuła konferencji sprawdziła się w 100% i każdy z uczestników miał możliwość rozszerzenia swoich horyzontów. Na zakończenie organizatorzy konferencji przypomnieli, że do 30 września będą przyjmować od uczestników teksty referatów, tak aby jak najszybciej móc je wydać i tym samym zaprezentować szerszej publice. Tom materiałów pokonferencyjnych będzie rozszerzony o referaty kilku naukowców, którzy z różnych niezależnych od siebie przyczyn nie mogli uczestniczyć w konferencji.
www.panmoskwa.pl
