Memoriał pamięci 425 katolickich kapłanów

OTWARCIE I POŚWIĘCENIE MEMORIAŁU POŚWIĘCONEGO PAMIĘCI
425 KATOLICKICH KAPŁANÓW, RÓŻNYCH OBRZĄDKÓW I NARODOWOŚCI,
ZABITYCH W WIĘZIENIACH, OBOZACH I W ZSYŁKACH W ZSRR
(1918-1958)

Już od wielu lat, 30 października w Federacji Rosyjskiej obchodzony jest Dzień Pamięci Ofiar Politycznych Represji, a 7 listopada w Kościele katolickim w Rosji jest dniem powszechnej modlitwy o beatyfikację nowych rosyjskich katolickich męczenników.

Z inicjatywy postulatora procesu beatyfikacyjnego rosyjskich katolickich męczenników XX wieku, ks. Krzysztofa Pożarskiego, z aprobaty abp. Pawła Pezzi, metropolity archidiecezji Matki Boskiej w Moskwie, w kościele św. Stanisława w Petersburgu 7 listopada 2018 r. został odsłonięty i poświęcony memoriał z kamiennych płyt na których znajduje się 425 nazwisk kapłanów różnych obrządków i narodowości, którzy oddali swoje życie za Chrystusa w czasach sowieckich.
O godz. 19.00 rozpoczęła się Msza św. wotywna o Najdroższej Krwi Chrystusa pod przewodnictwem abp. Pawła Pezzi, którą współcelebrowali: nuncjusz apostolski W Rosji abp Celestino Migliore, rosyjscy biskupi: bp Klemens Pikiel (przewodniczący Konferencji Biskupów Katolickich Rosji i ordynariusz diecezji św. Klemensa w Saratowie), bp Józef Werth (ordynariusz Diecezji Przemienienia Pańskiego w Nowosybirsku), bp Cyryl Klimowicz (ordynariusz diecezji św. Józefa w Irkucku), a także abp. Tadeusz Kondrusiewicz, metropolita Mińsko-Mohylewski z Białorusi.

We Mszy św. wzięli także udział kapłani z dekanatu i profesorowie seminarium duchownego w Petersburgu. Przed końcowym błogosławieństwem, każdy z uczestników mógł otrzymać poświęcony dębowy krzyżyk w pamięć o martyrologii duchowieństwa. Po Mszy św. został odczytany akt męczeństwa kapłanów z Sandormochu uwięzionych na Wyspach Sołowieckich, a także był odczytany apel modlitewny z nazwiskami 425 kapłanów. Po czym przemówił abp Tadeusz Kondrusiewicz, który wspomniał, że jutro seminarium duchowne w Petersburgu będzie obchodzić swój Jubileusz 25. lecia odrodzenia w Rosji i wielu kapłanów męczenników zakończyło to właśnie seminarium. W ten sposób kapłani męczennicy są przykładem dla wszystkich w wierności Chrystusowi do końca, nawet za cenę swojego życia.

Następnie przemówił prawosławny proboszcz z Nikolo-Bogajawleńskowo Morskiego Soboru – protoierej Bogdan Sojko; Władimir Iwanow – naczelnik Oddziału Łączności z Religijnymi Organizacjami Administracji Sankt Petersburga. Przemówiła także Eltier Aderhold, generalny konsul Niemiec; Dainius Numgaudis, generalny konsul Litwy, a także Ewa Ziółkowska, dyrektor Instytutu Polskiego w Petersburgu.

Po czym, abp Paweł Pezzi i abp Tadeusz Kondrusiewicz otwarli i poświęcili memoriał na wieczną pamięć o kapłanach męczennikach w sowieckiej Rosji.

Wydarzenie to było jedną z realizacji słów i pragnień św. Jana Pawła II, który jest szczególnie czczony w kościele św. Stanisława, aby zachować i pielęgnować pamięć o męczenników XX wieku w Rosji”.

MEMORIAŁ POŚWIĘCONY PAMIĘCI ZAMĘCZONYCH 425 KATOLICKICH KAPŁANÓW
W KOŚCIELE ŚW. STANISŁAWA W PETERSBURGU

Cały memoriał składa się z 7 kamiennych czerwonych płyt (New Imperial Red) i grubości 30 mm, pochodzący z Indii. Ma rozmiary 4,0 x 1,5 m. Pomysłodawcą i autorem projektu jest ks. Krzysztof Pożarski, proboszcz parafii św. Stanisława.
Zasadniczą częścią memoriału stanowią 4 kamienne płyty (o rozmiarach 0,7 x 1,3 m) na których znajdują się wyryte w kamieniu w porządku alfabetycznym 425 nazwisk kapłanów i pierwsza litera ich imienia. Księża należeli do różnych obrządków i narodowości, zabitych w więzieniach, obozach i w zsyłkach albo tam zmarłych.
Spis księży został wzięty przede wszystkim z „Księgi Pamięci. Martyrologium Kościoła katolickiego w ZSRR” (autorzy – Bronisław Czaplicki i Irina Osipova, Moskwa 2000) i uzupełniony 27 nazwiskami z Martyrologium Leonida Markowa zawierający lata 1917-1964. (Mińsk, 2009).

Memoriał w Petersburgu upamiętnia tylko tych kapłanów, którzy zginęli na terytorium dawnego ZSRR i ich sprawcami byli Rosjanie. Dopuszczono jednak przy tym niektóre wyjątki.

Czasami ustalić dokładną narodowość kapłana było bardzo trudno, dlatego też w przyszłości mogą następować jeszcze pewne korekty.

Duchowieństwo po narodowości
Polacy – 275
Niemcy – 67
Litwini – 23
Białorusini – 19
Rosjanie – 16
Ormianie – 8
Ukraińcy – 6
Łotysze – 6
Gruzini – 4
Słowacy – 1
Razem – 425 osób
Obrządki katolickie
Rzymscy katolicy – 389
Greko katolicy (unici) – 24
Ormianie katolicy – 8
Gruzini katolicy – 4
Razem – 425 osób

W dolnej części memoriału, pod nazwiskami kapłanów znajduje się kamienna płyta o rozmiarach 1,45 x 0,25 m na których zostały przypomniane zostały słowa św. Jana Pawła II, które stanowią wezwanie do pamięci o męczennikach. „W naszym stuleciu wrócili męczennicy. A są to często męczennicy nieznani, jak gdyby »nieznani żołnierze« wielkiej sprawy Bożej. Jeśli jest to możliwe, ich świadectwa nie powinny być zapomniane w Kościele” (Tertio millennio adveniente). „Na szczególną pamięć zasługuje martyrologium kapłanów w łagrach syberyjskich czy innych na terenie Związku Sowieckiego” (Dar i Tajemnica).

W memoriale znajdują się także pewne elementy kowane związane z jego tematyką, tj. krzyż i liść palmy, które są symbolem męczeństwa, wierności i ostatecznego zwycięstwa w Chrystusie; wieża strażnicza z kolczastym drutem napominająca o nieludzkiej ziemi Gułagu; więzienna krata z dwoma rękami jej trzymająca, na jednym z palców widzimy pierścień biskupi, mówiąca o koszmarze więźnia zamienionego w katownię.

Miedzy czteroma płytami w formie krzyża został umieszczony kowany kolczasty cierń – jeden z chrześcijańskich symboli trudu, przeszkód, cierpienia, a także niewinnego męczeństwa, (cierniowa korona Chrystusa).

Oprócz tego w memoriale, po jego lewej stronie występują jeszcze inne ważne symbole, jak czarny bazaltowy kamień z placu św. Piotra w Rzymie ze złotym wyrytym krzyżem, ukazujący, gdzie znajduje się centrum chrześcijaństwa i za wierność Stolicy Apostolskiej umierali także kapłani; ziemia z trzech szczególnych miejsc martyrologii księży; z Wysp Sołowieckich, z miejsca kaźni w Sandormochie (Republika Karelii) i z Lewaszowa k. Petersburga.

Na parapecie memoriału znajdują się także dwa ścięte pnie brzozy, drzewo które wyrosło na krwi i kościach brackich mogił w Lewaszowie, ofiar stalinowskich represji.
W oknie, na górze memoriału znajdują się dwie sosnowe deski, które napominają w jak strasznych warunkach, w przepełnionych drewnianych barakach żyli ludzie. Na dole samego memoriału został zrobiony drewniany płot z ostrymi końcami za którym latami trzymano ludzi w Gułagu i przymuszano do niewolniczej pracy.

W sposób szczególny w memoriale jest wyeksponowany niewielki srebrny kielich używany przez księży do tajnego odprawiania Mszy św. w Gułagu na Kołymie. Ten kielich Maria Mackiewicz (Guszczo), skazana w 1937 roku na 10 lat Gułagu, parafianka kościoła św. Stanisława zabrała z Gułagu ze sobą w 1947 roku do Leningradu. Kielich ten Walentyna Biełkowska (jej wnuczka) przekazała kościołowi św. Stanisława.