Rosja znajduje się na podium, obok Ukrainy i Białorusi, jeśli chodzi o liczbę przyznawanych corocznie Kart Polaka. Od dwóch lat kartę może otrzymać właściwie każdy, kto ma polskie korzenie i mieszka poza granicami Polski. Dlaczego warto się o nią ubiegać?
14 lat Karty Polaka
Pierwszy projekt ustawy o Karcie Polaka pojawił się w polskim Sejmie pod koniec lat 90. ubiegłego wieku. Finalna wersja powstała jednak dopiero w 2007 roku. Przez 12 lat karta była próbą wyjścia naprzeciw potrzebom wszystkich obywateli byłych republik radzieckich o polskim pochodzeniu. Wszak ich państwa nie uznawały podwójnego obywatelstwa.
W 2019 roku to się zmieniło – dziś o Kartę Polaka może ubiegać się każdy zamieszkujący dowolną szerokość geograficzną, pod warunkiem, że oczywiście udokumentuje związek z Polską. W dekadę po wejściu w życie ustawy wydano już 320 000 kart.
Co daje Karta Polaka? Świadczenia i nie tylko
Karta Polaka potwierdza przynależność do narodu polskiego, ale nie jest świadectwem obywatelstwa. Niemniej jednak ci, którzy ją posiadają, cieszą się niektórymi przywilejami obywateli Polski takimi jak np. bezpłatna nauka, możliwość podjęcia wykonywania działalności gospodarczej, bezpłatny wstęp do muzeów państwowych, korzystanie ze służby zdrowia w stanach nagłych, niewymagane jest też w ich przypadku zezwolenie na pracę.Co ciekawe, podczas zamknięcia granic w czasie pandemii osoby posiadające Kartę Polaka mogły wjeżdżać do Polski swobodnie.
Ci, którzy mają ową kartę i pragną zostać w Polsce na stałe, z jej tytułu otrzymują świadczenie pieniężne do 9 miesięcy, aby chociaż w części pokryć koszty swojego utrzymania. Świadczenie to wynosi przez pierwsze miesiące połowę minimalnej pensji krajowej (1400 zł brutto). Otrzymuje go każdy z osobna: wnioskodawca i małżonek, połowa tej kwoty zostaje przyznana także dzieciom. Od 4. do 9. miesiąca każdy wyżej wspomniany otrzymuje już mniej, bo 60% pierwszej kwoty.
Czym nie jest Karta Polaka? Tak, jak wyżej wspomniano, nie potwierdza polskiego obywatelstwa. Ponadto nie uprawnia do osiedlania się w Polsce, do tego potrzeba jeszcze innych dokumentów, choć trzeba przyznać, że posiadanie karty dla wielu jest pierwszym krokiem do tego, by jednak w Polsce zostać na dłużej. Już rok po uzyskaniu pozwolenia na pobyt stały na jej podstawie można ubiegać się o polskie obywatelstwo.
Karta Polaka nie jest też dokumentem podróży – nie można na nią przekraczać granic kraju. Do tego należy posiadać wizę.
Kto może otrzymać Kartę Polaka?
Odpowiedź na to pytanie wydaje się zasadniczo prosta: należy udowodnić swoje więzi z polskością. A świadczą o niej m.in. podstawowa znajomość języka polskiego, polskich tradycji oraz korzenie: należy wykazać, że chociaż jedno z rodziców i dziadków albo dwoje pradziadków było Polakami.
Co ważne, to podczas rozmowy z konsulem zostanie zweryfikowana znajomość języka oraz polskich obyczajów, nie trzeba posiadać żadnych zaświadczeń ze szkół językowych, chyba że osoba ubiegająca się o kartę ukończyła szkołę z wykładowym językiem polskim albo uczyła się w Polsce.
Jak otrzymać Kartę Polaka?
Aby uzyskać Kartę Polaka, należy złożyć odpowiedni wniosek w konsulacie. Choć w tym roku pojawił się pomysł nowelizacji ustawy, aby i również u polskich wojewodów można było się o nią ubiegać.
Kartę Polaka przyznaje się na 10 lat, następnie należy ją przedłużyć koniecznie 3 miesiące przed utratą terminu ważności. Co ważne, osoby powyżej 65. roku życia otrzymują ją na czas nieokreślony. Średni czas oczekiwania na kartę wynosi 120 dni, ale zdarzały się osoby, które czekały na nią nawet rok lub nieco dłużej.
O autorkach: Prawnik i doktorantka prawa Wanda Sielewicz oraz antropolog Angelina Sielewicz z imigrancipolska.pl, pomagają w legalizacji pobytu w Polsce oraz innych kwestiach prawnych świadczonych cudzoziemcom.
